اضطراب جدایی؛ علت، علائم و راه های درمان - آوای وحش

شکل این اضطراب هنگام جدا شدن از والدین متفاوت است. یک روز کودک به مادر می چسبد و غمگین می گردد و روز دیگر در مقابل جدایی و به مدرسه رفتن مقاومت می نماید و جنگ به راه می اندازد. هرچه کودک بزرگتر می گردد، این نوع اضطراب درون او کمرنگ تر است. بعضی بچه ها تا پیش از مدرسه رفتن هیچ تجربه جدایی از مادر خود ندارند و دوست ندارد از مادر خود جدا شوند. از طرف دیگر جدا شدن های زیاد از مادر هم می تواند این اضطراب را تشدید کند. اما در حد تعادل از اضطراب های او جلوگیری خواهد نمود.

گاهی اوقات یک بیماری ساده و یا خستگی می تواند این اضطراب را تشدید کند. وقتی که آغاز سال تحصیلی می گردد، بچه ها متوجه خواهند شد که تغییراتی ایجاد شده است و ناخودآگاه دچار اضطراب می شوند. تغییرات دیگری مثل فرزند جدید، طلاق، جدایی والدین و مرگ و بیماری اعضای خانواده از دیگر دلایل اضطراب است.

گاهی مادران برای نگهداری فرزندان خود از پرستار یاری می گیرند. در صورتیکه این پرستار به دفعات عوض گردد، ترس از جدایی مادر برای فرزند بیشتر و به مراتب اضطرابش بیشتر خواهد شد. در بعضی از بچه ها این موضوع ژنتیکی و سرشتی است. در بچه ها سخت و دشواری که با تغییرات جدید دیر خو می گیرند، تاثیر اضطراب جدایی بیشتر است. متاسفانه بعضی بچه ها تجربه جدا شدن از مادر و مهدکودک را ندارند و در این اختلال تاثیر پذیرتر هستند.

چه زمانی اضطراب جدایی در بچه ها غیر طبیعی است؟

شاید متوجه شوید که کودک 3 ساله شما هنوز نمی تواند دوری مادر خود را تحمل کند. بعضی از مادرها می گویند که فرزندانشان تحمل چند دقیقه دوری آن ها را ندارند. بروز اینگونه رفتار در بچه ها طبیعی نیست و انتظار می رود که به مرور این رفتار کودک رفع گردد. ممکن است بچه های که در سنین پایین تر با این اضطراب روبرو هستند در سنین بالاتر تحت تاثیر این اضطراب قرار بگیرند که این نوع اضطراب بیمارگونه است. مهم ترین نگرانی بچه ها این است که با بروز یک اتفاق نتوانند مجدد پدر و مادر خود را ببینند. این اضطراب در سن 7 و یا 8 سالگی هم ممکن است دیده گردد و از سنین پایین تا سنین بالا ادامه خواهد داشت.

علائم اضطراب جدایی در بچه ها

• زمانی می توانیم اضطراب جدایی را غیر طبیعی بدانیم که این عارضه تا سنین بزرگسالی و به مدت 6 ماه ادامه پیدا نموده و همچنین اینگونه اضطراب باید در عملکرد کودک تاثیر داشته باشد. به طوریکه حتی کودک در هنگام آشپزی مادر، از مادر خود جدا نمی گردد.
• در زمانی که کودک قرار است به مدرسه و یا مهد کودک برود علائمی از خود بروز می دهد مانند گریه، بی قراری، تهوع، دل درد، سردرد
• در حالتی دیگر نیز کودک ممکن است پرخاشگری و لجبازی کند و بهانه بیاورد که نمی خواهد به مدرسه برود. کودک در هنگام آغاز مدرسه باید خود را با جدایی وفق دهد و اگر عدم هماهنگی بیشتر از یک ماه به طول انجامید، سریعا باید ریشه آن را آنالیز کرد. گاهی ترس از محیط جدید، اضطراب محسوب نمی گردد.

راه های درمان اضطراب جدایی بچه ها

مهم ترین کاری که والدین برای رفع کردن اضطراب فرزندشان می توانند انجام دهد این است که حس امنیت و حمایت عاطفی را در کودک خود ایجاد نمایند. بطور مثال اگر مادر برای بیرون رفتن از خانه برای خرید می رود، برای کودک خود شرح دهد که قصد بیرون رفتن برای خرید منزل را دارد. بطور مثال به کودک بگویید بعد از خوردن ناهار و یا برنامه کودک بر خواهیم گشت. بطور کلی برای کودک زمان معین کنید و نشانه بگذارید تا اطمینان یافته و تحمل جدایی برایش آسان تر باشد. در ادامه به سایر روش های درمان این اختلال اشاره خواهیم کرد.

• از سنت های قدیمی برای کاهش اضطراب جدایی بچه ها بهره ببرید. پایه گذاری مراسم مرحله ای صبحگاهی حس امنیت و آرامش بیشتری را درون کودک ایجاد می نماید. به طور مثل ما هروز باید این کارها را انجام دهیم: همدیگر را در تخت خواب در آغوش بگیریم، لباس بپوشیم، مسواک بزنیم، صبحانه بخوریم، به سمت مهد یا مدرسه حرکت کنیم و سپس از یکدیگر خداحافظی کنیم و به مدرسه برویم.
• از حالتی مثبت برای جدایی بهره ببرید. لحنی که در هنگام خداحافظی از بچه ها استفاده می کنید بسیار مهم است که با لبخند و شادی خداحافظی می کنید یا با گریه و زاری و این خود تاثیرگذاری زیادی بر روی شاد رفتن کودک شما به محیطی دیگر دارد در غیر اینصورت فرزند خود را غمگین راهی خواهید کرد.
• جدایی را بصورت شفاف برایش روشن کنید. اگر هنگام جدایی کودک شما جیغ می کشد، شما با عدم ترک و شرح بیش از اندازه، این بها را به او خواهید داد که بیشتر جیغ کشیده و دفعه بعد این کار را تکرار کند. معمولا گریه های بچه ها بیشتر از یک دقیقه طول نمی کشد.
• ذهن فرزند خود را منحرف کنید. شما می توانید در هنگام خداحافظی به یکی از اسباب بازی های مورد علاقه اش اشاره کنید و یا او را به مربی سپرده و به دیدن پرندگان سرگرمش کنید و خودتان بروید.
• شی جذابی به او بدهید. از کودک بپرسید آیا می خواهی وسیله ای اسرار آمیز به تو بدهم که به عنوان یک راز در اختیار داشته باشی؟ این وسیله می تواند یک قطعه سنگ و یا عکس خانوادگی، خرسی کوچک باشد تا ذهن او را منحرف کند. اگر لحظات بودن در مهد برای او سخت است می توانید بعد از مهد، او را برای خوردن پیتزا یا دیدن ایستگاه آتشنشانی به بیرون ببرید.
• علت های اضطراب را شناسایی نموده و آن را رفع نمایید. اگر همواره زمان هایی خاص می بینید که کودک شما اشک می ریزد حتما به آن توجه کنید. جدایی در روزهای شنبه یعنی یک روز بعد از تعطیلات همواره برای بچه ها سخت است در این روز احساس بیشتری برای جدایی از کودکتان به خرج دهید و او را بیشتر در آغوش بکشید.
• با مربی کودک خود هماهنگ باشید. اگر کودک شما دچار اضطراب جدایی است به او بگویید تا با کودکتان بیشتر کار کند.

علائم اضطراب جدایی در بزرگسالان

• از انجام فعالیت های روزمره به تنهایی می ترسند. آن ها نمی توانند بدون فردی که از لحاظ احساسی به او وابسته هستند غذا بخورند. حتی برای خرید رفتن، رفتن به سرکار، تماشای فیلم نیازمند دوست و یا همسرشان هستند.
• از قرار دریافت در موقعیت هایی که مجبور هستند تنها بمانند فرار می نمایند. آن ها از اینکه بخواهند تنها کاری را بدون شخص دیگر انجام دهند، واهمه دارند.
• دچار وسواس فکری هستند. یکی از ویژگی افرادی که اضطراب جدایی دارند این است که (به شخصی که وابستگی دارند) اجازه نخواهند داد که به طور مستقل کاری انجام دهند. آن ها اجازه فعالیت های مستقلانه و جاه طلبانه شخصی را نمی دهند و احساس ناخوشایندی دارند که یک روز ترک خواهند شد.
• زمان زیادی را برای گریه و ناله در زندگی صرف می نمایند. اغلب افرادی که اضطراب جدایی دارند بعد اجدایی از شخصی، بطور کامل دچار یاس و ناامیدی خواهند شد و ساعت های طولانی را برای گریه و زاری زمان می گذارند.
• اینگونه افراد در دوران کودکی دچار اختلال اضطراب جدایی بوده اند. آن ها معمولا در دوران کودکی از این اختلال رنج برده که نادیده گرفته شده اند. این مشکل با عدم اهمیت به آن در دوران بزرگسالی جلوه پیدا نموده است.

علائم فیزیکی موجود در افراد مبتلا به اختلال اضطراب جدایی

همانند سایر بیماری ها این اختلال نیز علاوه بر نشانه های رفتاری، دارای علائم فیزیکی نیز می باشد؛ از جمله این علائم می توان به تنگی نفس، حالت تهوع، ادرار مکرر، دل درد، سردرد، تنش های عضلانی، فشار خون بالا، تغییرات اشتها و عرق خفیف اشاره نمود.

عوارض عدم درمان اضطراب جدایی در بزرگسالان

فرد مبتلا به اختلال اضطراب جدایی باید سریعا نزد پزشک رفته و تحت درمان قرار گیرد در غیر اینصورت عوارض بسیاری با گسترش این بیماری برای او پیش خواهد آمد. از جمله:

• انزوای اجتماعی
• مسائل اقتصادی
• ناتوانی در حفظ شغل و پیشرفت
• افزایش درگیری ها و روابط بین فردی
• افکار مرتبط با خودکشی

اضطراب جدایی همانند اختلالات دیگر بر روی کیفیت زندگی فرد تاثیر می گذارد. اما این اختلال قابل درمان است. حتما به پیش یک روانپزشک رفته و برای درمان آن هر چه زودتر اقدام کنید.