بازار کار رشته جغرافیا، گرایش ها و لیست دروس این رشته
به گزارش آوای وحش، رشته جغرافیا شاخه ای از رشته های علوم انسانی است که به منظور تحلیل و بررسی روابط انسان با محیط طبیعی، مکانی و موقعیت جغرافیایی ارائه شده است. دانشجویان در این رشته در جهت ارتقا و بهبود این شناخت نسبت به محیط پیرامون خود اقدام می کنند. به عبارت دیگر، جغرافیا دانشی است که در آن موضوعاتی مانند سطح زمین، پدیده های طبیعی، آب، هوا، خاک، فرآورده ها و … و همچنین پراکندگی آن ها روی سطح موقعیت جغرافیایی و روابط آن ها با انسان مورد بحث و مصاحبه قرار می گیرند. اما آیا با بازار کار رشته جغرافیا آشنایی دارید؟
به همین دلیل، در این مقاله قصد داریم تا به بررسی بازار کار رشته جغرافیا پرداخته و در ادامه سایر جنبه های کاربردی آن مانند هدف، گرایش ها و لیست دروس این رشته را مورد بررسی قرار دهیم.
بازار کار رشته جغرافیا
فارغ التحصیلان رشته جغرافیا متناسب با گرایش های انتخابی خود امکان فعالیت در حوزه های مختلفی خواهند داشت. برای مثال، این افراد امکان فعالیت در هر یک از سازمان های هواشناسی، زمین شناسی، نقشه برداری کشوری، برنامه و بودجه، جغرافیایی نیرو های مسلح و محیط زیست را دارند. در عین حال دانش آموختگان رشته جغرافیا می توانند در نهادهایی مانند بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، شهرداری ها، وزارتخانه های آموزش و پرورش، مسکن و شهرسازی، کشاورزی، صنایع دفاع، نفت و زیر مجموعه های مربوط به آن ها مشغول به کار شوند. از سوی دیگر، افراد فارغ التحصیل این رشته امکان فعالیت به عنوان بازاریاب در سطح ملی و بین المللی را نیز خواهند داشت.
به علاوه، دانشجویان رشته جغرافیا که در گرایش های جغرافیای شهری و برنامه ریزی گردشگری ادامه تحصیل داده اند، می توانند وظایفی مانند راهنمای گردشگران داخلی و خارجی را عهده دار گردند. همچنین در گرایش جغرافیای سیاسی نظامی دانشجویان پس از فراغت از تحصیل امکان فعالیت در سازمان های سیاسی و نظامی را خواهند داشت. بنابراین به طور خلاصه فرصت های شغلی مربوط به رشته جغرافیا به شرح زیر هستند:
- تهیه طرح های شهری و منطقه ای (جامع، تفصیلی، ساختاری، شهرستانی)
- مشاوره در امور شهری و منطقه ای به مدیران و مسئولان سطوح بالاتر
- فعالیت در شهرداری ها و استانداری ها
- فعالیت در زمینه تدریس دانشگاهی
- فعالیت در وزارتخانه هایی مانند مسکن و شهرسازی، راه و ترابری، کشوری
- مکان یابی عناصر و کاربری های گوناگون شهری
- توانایی راه اندازی و استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)
- فعالیت در مشاوره های خصوصی و نیمه خصوصی در ارتباط با پروژه های شهرسازی، معماری، راه، ساختمان، طراحی شهری، برنامه ریزی منطقه ای و …
گرایش های مختلف رشته جغرافیا
رشته جغرافیا در دانشگاه و در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا ارائه می شود که در هر یک از مقاطع نیز گرایش های مختلفی را شامل می شود. در ادامه به معرفی هر یک از این گرایش ها می پردازیم.
1. گرایش های مقطع کارشناسی رشته جغرافیا
رشته جغرافیا در مقطع کارشناسی، در 5 گرایش مختلف ارائه می شود که این گرایش ها به شرح زیر هستند:
| ردیف | گرایش های کارشناسی رشته جغرافیا | رشته |
| 1 | کارتوگرافی | - |
| 2 | جغرافیای انسانی | جغرافیای شهری |
| جغرافیای روستایی | ||
| 3 | برنامه ریزی شهری | - |
| 4 | جغرافیای سیاسی و نظامی | - |
| 5 | جغرافیای طبیعی | ژئومورفولوژی |
| آب و هواشناسی | ||
| سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) |
اگر بخواهیم به طور خلاصه به ارائه مفهوم و هدف هر یک از این گرایش ها در مقطع کارشناسی بپردازیم، خواهیم داشت:
- کارتوگرافی: در این گرایش دانشجویان می آموزند تا با تهیه و طراحی نقشه ها، امکان درک و استفاده از آن ها را در بخش های اقتصادی، گردشگری، فرهنگی، صنایع نظامی و همچنین دفاع ملی فراهم آورند.
- جغرافیای انسانی: در این گرایش مطالعاتی در زمینه جغرافیای شهری و روستایی و همچنین جزئیات مربوط به هر یک از آن ها به منظور بررسی نقش منابع انسانی در فرایند توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور انجام می پذیرد. این گرایش خود به دو گرایش زیر شاخه جغرافیای شهری و جغرافیای روستایی تقسیم می شود.
- برنامه ریزی شهری: در این گرایش دانشجویان ارتباط دو سویه انسان و محیط را مورد بررسی قرار می دهند تا در نهایت راهکارهایی کاربردی جهت ایجاد روابط بهینه اقتصادی و جمعیتی مابین انسان و محیط پیرامونش ارائه کنند.
- جغرافیای سیاسی و نظامی: در این گرایش از رشته جغرافیا نقش پدیده ها و موقعیت های جغرافیایی منطقه در روابط نظامی، سیاسی و همچنین جنگ ها مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرند.
- جغرافیای طبیعی: گرایش جغرافیای طبیعی به بررسی تأثیرگذاری و تأثیرپذیری محیط طبیعی و پدیده های طبیعی بر انسان و محیط انسانی اختصاص یافته است. این گرایش در مقطع کارشناسی دارای دو گرایش مختلف ژئومورفولوژی و آب و هواشناسی است.
2. گرایش های مقطع کارشناسی ارشد رشته جغرافیا
دانشجویان فارغ التحصیل شده از مقطع کارشناسی در رشته جغرافیا و بسته به گرایش انتخابی خود در این مقطع می توانند به تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد اقدام کنند. هر یک از گرایش های ارائه شده در مقطع کارشناسی ارشد به شرح زیر هستند:
| ردیف | گرایش های کارشناسی ارشد رشته جغرافیا | رشته |
| 1 | جغرافیا و برنامه ریزی روستایی | برنامه ریزی کالبدی - فضایی |
| مدیریت توسعه پایدار روستایی | ||
| 2 | جغرافیا و برنامه ریزی شهری | آمایش شهری |
| برنامه ریزی مسکن و بازآفرینی شهری | ||
| 3 | آب و هواشناسی | سینوپتیک |
| تغییر اقلیم | ||
| 4 | ژئومورفولوژی | ژئومورفولوژی و آمایش محیط |
| 5 | جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری | برنامه ریزی فضایی و مجتمع های گردشگری |
| 6 | مدیریت امور شهری | - |
| 7 | جغرافیای سیاسی و نظامی | - |
3. گرایش های مقطع دکترای رشته جغرافیا
دانشجویان برای ادامه تحصیل در مقطع دکترای رشته جغرافیا می توانند بسته به گرایش تحصیلی خود نسبت به ادامه تحصیل در هر یک از گرایش های زیر اقدام کنند:
| ردیف | گرایش های دکترای رشته جغرافیا | رشته |
| 1 | جغرافیا و برنامه ریزی روستایی | برنامه ریزی فضایی کارآفرینی مناطق روستایی |
| برنامه ریزی آمایش کیفیت محیطی مناطق روستایی | ||
| نظام سیاست گذاری در برنامه ریزی روستایی | ||
| 2 | جغرافیا و برنامه ریزی شهری | - |
| 3 | آب و هواشناسی | تغییرات آب و هوایی |
| آب و هواشناسی کشاورزی | ||
| آب و هواشناسی ماهواره ای | ||
| آب و هواشناسی شهری | ||
| آب و هواشناسی دیرینه | ||
| آب و هواشناسی سینوپتیک | ||
| مخاطرات آب و هوایی | ||
| 4 | ژئومورفولوژی | مدیریت محیطی |
| مخاطرات ژئومورفولوژیک | ||
| نظری | ||
| 5 | سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی | سنجش از دور |
| سامانه اطلاعات جغرافیایی | ||
| 6 | جغرافیای سیاسی و نظامی | سازمان سیاسی فضا |
| جنوب غرب آسیا |
لیست دروس رشته جغرافیا در مقاطع مختلف
1. لیست دروس مقطع کارشناسی رشته جغرافیا
به طور کلی، دانشجویان مقطع کارشناسی رشته جغرافیا 134 واحد درسی را مطالعه می کنند. در ادامه لیست دروس ارائه شده در این مقطع را آورده ایم:
لیست دروس کارشناسی رشته جغرافیا | ||
| دروس پایه مشترک بین تمامی گرایش ها |
| |
| گرایش سنجش از دور و GIS | دروس تخصصی |
|
| گرایش ژئومورفولوژی | دروس تخصصی |
|
| گرایش جغرافیای سیاسی | دروس تخصصی |
|
| گرایش برنامه ریزی روستایی | دروس تخصصی |
|
| گرایش آب و هواشناسی | دروس تخصصی |
|
| گرایش برنامه ریزی شهری | دروس تخصصی |
|
2. لیست دروس مقطع کارشناسی ارشد رشته جغرافیا
دانشجویان در مقطع کارشناسی ارشد رشته جغرافیا 32 واحد درسی را می گذرانند. دروس اصلی، تخصصی و پایه این گروه به تفکیک گرایش های مختلف به شرح زیر هستند:
لیست دروس کارشناسی ارشد رشته جغرافیا | ||
| گرایش برنامه ریزی روستایی | دروس پایه |
|
| دروس تخصصی |
| |
| گرایش برنامه ریزی شهری | دروس پایه |
|
| دروس تخصصی |
| |
| گرایش برنامه ریزی گردشگری | دروس پایه |
|
| دروس تخصصی |
| |
| گرایش ژئومورفولوژی | دروس پایه |
|
| دروس تخصصی |
| |
خاتمه نامه | ||
3. لیست دروس مقطع دکترای رشته جغرافیا
دانشجویان مقطع دکترای رشته جغرافی در گرایش های مختلف 26 واحد درسی را مورد مطالعه قرار می دهند. در ادامه لیست دروس مربوطه را به ترتیب زیر ذکر می کنیم:
لیست دروس دکترای رشته جغرافیا | ||
| گرایش برنامه ریزی روستایی | دروس تخصصی |
|
| دروس اختیاری |
| |
| گرایش برنامه ریزی شهری | دروس تخصصی |
|
| دروس اختیاری |
| |
| گرایش جغرافیای سیاسی | دروس تخصصی |
|
| دروس اختیاری |
| |
رساله | ||
دانشگاه های پذیرنده دانشجو در رشته جغرافیا
دانشجویان در مقاطع مختلف امکان ادامه تحصیل در هر یک از دانشگاه های زیر را در سطح کشور خواهند داشت:
- دانشگاه اصفهان
- دانشگاه تبریز
- دانشگاه تربیت معلم تهران
- دانشگاه تربیت معلم سبزوار
- دانشگاه تهران
- دانشگاه زابل
- دانشگاه زنجان
- دانشگاه سیستان و بلوچستان
- دانشگاه شهید بهشتی تهران
- دانشگاه فردوسی مشهد
- دانشگاه یزد و …
جمع بندی
در این مقاله بازار کار رشته جغرافیا و سایر جنبه های کاربردی آن مانند گرایش ها، اهداف و لیست دروس این رشته تشریح شد. به طور کلی، می توان گفت که چنانچه قصد ایجاد تغییراتی در محیط پیرامون و جهان دارید، رشته جغرافیا برای شما انتخاب مناسبی خواهد بود؛ چرا که مشاغل این رشته فرصت حل مسائل مرتبط با جهان مدرن امروزی همچون تغییرات آب و هوایی، بلایای طبیعی، افزایش بیش از حد جمعیت، گسترش شهرها، ادغام فرهنگ ها و … را برای دانش آموختگان فراهم می آورد.
از سوی دیگر، در بیشتر کشورها و به طور خاص کشورهای پیشرفته، اهمیت دانش جغرافیا تا حد زیادی آشکار شده است. به عبارت دیگر، دانشمندان رشته جغرافیا علاوه بر شناخت گسترده از محیط های جغرافیایی، فرصت ها و کاستی های موجود به دنبال کشف بهترین راه تعامل انسان با محیط پیرامون خود هستند. بنابراین می توان گفت که آن چه امروز تحت عنوان توسعه پایدار مطرح می شود، بیش از هر رشته ای در حیطه دانش جغرافیا جای می گیرد. در چنین شرایطی، به نظر می رسد که رشته جغرافیا به تدریج فرصت های شغلی به مراتب بیشتری را برای دانش آموختگان این رشته فراهم می آورد.
در خاتمه، جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد بازار کار سایر رشته های شاخه علوم انسانی می توانید به مقالاتی مانند بازار کار رشته روانشناسی، بازار کار رشته آموزش ابتدایی، بازار کار رشته اقتصاد و … مراجعه کنید.
منبع: مجله انگیزه