بازداشت جعبه سیاه کشتیرانی - آوای وحش

ماجرا چه بود؟

ماجرا از قرارداد انعقاد خرید 10 ففرایند کشتی فله، کانتینر و تانکر از شرکت هیوندای کره جنوبی آغاز شد. در دوره قبلی تحریم ها، م. د، مدیرعامل وقت شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی، قراردادی با کره جنوبی منعقد می کند و پیش پرداخت آن را نیز می پردازد. اما با وقوع تحریم، کره جنوبی اعلام می کند کشتی را تحویل نخواهیم داد. جالب آنکه حتی کمی بعد، تأکید کردند که نه تن ها کشتی ها را تحویل نمی دهیم، بلکه، چون باقی پول کشتی ها را نداده اید، جریمه هم می شوید. با این فرایند، قرارداد خرید کشتی از کره جنوبی ملغی شد.

با روی کار آمدن م. س، مدیرعامل پیشین شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، این مقام مسئول در رایزنی با هیوندای، پیروز شد آن ها را متقاعد کند در قراردادی جدید، پول پیش پرداخت قرارداد قبل را به عنوان پیش پرداخت جدید بپذیرند و با پرداخت باقی پول به کمک بانک عامل (بانک ملت)، کشتی ها را تحویل بدهند.

یک منبع آگاه اعلام می کند که با گذشت یک سال و نیم، شرکت هیوندای گفت کشتی ها آماده است. شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران نیز با پرداخت باقی پول، دو کشتی تانکر و کشتی فله و کانتینر تحویل گرفت. این منبع آگاه با اشاره به تحریم دوباره ایران پس از خرید کشتی ها اضافه کرد: تحریم دوباره سبب شد کشتیرانی نتواند از کشتی های جدیدی که خریداری کرده، استفاده کند. در این بین، ع. ا. غ خطاب به مدیرعامل وقت گفت که بهتر است این کشتی ها را اجاره دهیم. این پیشنهاد با مخالفت م. س همراه شد؛ او معتقد بود ایران بزرگ ترین ناوگان منطقه را دارد و به همین دلیل هم می تواند نسبت به حمل بار در منطقه اقدام کند. او از بهانه جویی ع. ا. غ گفته و ادامه می دهد: ع. ا. غ شرکت کشتیرانی آ را به علت وجود مونوپلی در منطقه، مانع آن می داند که کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران امکان باربری در منطقه را به انجام برساند. با این اقدام م. س را قانع می کنند تا کشتی های فله و کانتینر را اجاره دهند.

اجاره 4 کشتی فله به یونانی ها

این منبع آگاه به امضای قرارداد اجاره کشتی ها به یونان پرداخته و می افزاید: شرکت یونانی ماروین چهار کشتی فله ایران را بدون پروتکل های قراردادی سفت و سخت، تحویل می گیرد. ناقص بودن این قرارداد در سطحی بود که م. س و س. ت، معاون فنی و بازرگانی وقت کشتیرانی، حاضر به امضای آن نمی شوند و این قرارداد اجاره با امضای ع. ا. غ منعقد می شود.

ادعای مالکیت بر کشتی ها پس از 2 سال

او می افزاید: شرکت ماروین از همان ابتدا از پرداخت اجاره بها سر باز می زند و با گذشته دو سال از انعقاد این قرارداد، ادعای مالکیت این چهار ففرایند کشتی فله را می کند. از آنجا که به واسطه تحریم ها، ایران نام کشتی های تحویلی از هیوندای را تغییر نداده بود تا امکان تردد آن ها وجود داشته باشد، یکی از این کشتی ها با نام بالتیک هارمونی این فرصت را در اختیار یونان می گذارد که بتواند روی ادعای مالکیت مانور دهد.

هدررفت 680 میلیون دلار یا یک قرارداد ضعیف

این منبع آگاه با اشاره به ارزش این کشتی ها می گوید: ارزش هر ففرایند کشتی نو و تازه نفسی که به یونان تحویل داده شد، 170 میلیون دلار بود؛ بنابراین در مجموع این چهار کشتی، 680 میلیون دلار ارزش داشت که به این ترتیب از ید اختیار شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی خارج شد. او با اشاره به بازداشت یک شبه م. س، مدیرعامل وقت کشتیرانی، از سوی سازمان بازرسی برای تعیین تکلیف این کشتی ها می گوید: علت برکناری یکباره مدیرعامل وقت کشتیرانی نیز به دلیل همین پفراینده بود.

جعبه سیاه پفراینده کشتیرانی، آخرین حلقه بازداشتی ها

از او می پرسم چرا ع. ا. غ که اتهام او در این پفراینده محرز بود، بازداشت نشد و پستی بالاتر گرفت؟ او پاسخ می دهد: ع. ا. غ حکم جعبه سیاه این پفراینده را برای شناسایی دیگر اعضای تخلفات گسترده در این شرکت داشت؛ بنابراین حتی به او، پست معاونت هم دادند تا از طریق آن به دیگر افراد متخلف دست پیدا کنند. در این پفراینده فرد بازداشتی، الف. ش، معاون اقتصادی شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران بود. اتهام او البته رشوه 70 میلیون دلاری بود که در نهایت با بازداشت وی در فرودگاه امام خمینی، از او بازپس گرفته شد.

پنت هاوسی در انزلی، جایزه امتیازدهی به رانت جویان

این منبع آگاه خبر می دهد که اتهام ع. ا. غ تنها مربوط به پفراینده ماروین نیست (هرچند پفراینده ماروین، پفراینده اصلی است)، بلکه اتهام رشوه نیز در پفراینده او وجود دارد. او توضیح می دهد: زمانی که وی مدیرعامل شرکت کشتیرانی خزر بود، چند بار رشوه گرفته بود. او از طریق لابی با بزرگان حمل بار منطقه، کشتی های فله را اجاره نمی داد و با دریافت رشوه، کشتی ها را برای آن افراد خالی نگه می داشت که مشکلاتی را برای صاحبان بار ایجاد کرده بود. یکی از رشوه ها دریافتی او، یک پنت هاوس در انزلی است. منبع آگاه دیگری در شستا نیز آبان سال گذشته به شرق خبر داده بود پیش از بازداشت مدیرعامل سابق کشتیرانی، طیف گسترده ای از بازداشت ها رخ داد که به بیرون درز نکرده بود.

بااین حال، منابع دیگری از زمزمه های بازداشت حدود هفت نفر از مدیران شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران خبر داده بودند. پیش تر گفته می شد که آگاهی کافی نداشتن م. س از امور مربوط به حمل ونقل دریایی و روابط پیچیده کشتیرانی، سبب شده بود او مورد سوءاستفاده اطرافیانش قرار گیرد و با تبدیل شدن به یک ماشین امضا، نادانسته پفراینده های اقتصادی قطوری را برای خود ایجاد کند که با پیگیری ها تعیین شد در پفراینده مذکور که دردسر ساز هم شد، م. س حاضر به امضای قرارداد اجاره چهار کشتی فله به شرکت ماروین یونان نشده بود.

منبع آگاهی دیگری از ارتباط پفرایند ه های تودرتو در شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران با پفراینده مهدی شمس، متهم در پفراینده بابک زنجانی نیز خبر داده بودند. مهدی شمس در ماجرای مذاکرات برای خرید از شرکت هیوندای کره حضور داشت. با این حال به نظر می رسد کلاف تحریم ها، بسکمک از فرایند های اقتصادی کشور را با چالشی جدی روبرو کرده؛ چالشی که البته تنها راه آن، شفافیتی است که اکنون به واسطه دور زدن تحریم ها، خواب و خیالی بیش نیست.