توافق ایران و چین؛ چالش جدید آمریکا در حفظ هژمونی منطقه ای و دنیا - آوای وحش

با ما همراه باشید و با تور چین از شگفت انگیزترین کشور دنیا دیدن کنید بر روی دیوار چین سلفی بگیرید، از قصر ممنوعه دیدن کنید و در خیابان شانگهای پیشرفته ترین آسیا قدم بزنید.

به همین دلیل، خبرنگاران به تبادل نظر با پروفسور دنیس اِتلِر تحلیلگر سیاسی آمریکایی و استاد سابق کالج کابریلو کالیفرنیا پرداخته است. اتلر برای چند دهه در حوزه مطالعات چین با تمرکز بر بخش باستان شناسی و مردم شناسی این کشور فعال بوده و فعالیت حرفه ای خود را در دهه های 80 و 90 میلادی در دانشگاه ها و مراکز تحقیقات مختلف آمریکایی دنبال نموده است. وی همچنین بیش از 35 سال سابقه تدریس در دانشگاه های مختلف آمریکا را در کارنامه خود دارد.

در ادامه، متن کامل تبادل نظر با این استاد دانشگاه و کارشناس ارشد مسائل چین شناسی تقدیم حضور خواهد شد:

*نظر شما در مورد سیاست فعلی چین در خاورمیانه چیست؟

چین دارای دوستان زیادی در خاورمیانه است. این پیوندها مبتنی بر یک تاریخ بلندمدت متشکل از حمایت های دوجانبه و منافع مشترک رو به رشد در میان ملت هاست. با توجه به وسعت جغرافیایی چین و ظهور این کشور به عنوان یک رهبر مالی، نقش پکن به عنوان یک راهبر در اقتصاد دنیای، به ویژه در دوران بحران بسیار مهم است. بنابراین چین می تواند به عنوان یک تأمین نماینده زیر ساخت های اساسی، تکنولوژی و بازاری برای محصولاتی مطرح باشد که بسیاری از کشورهای در حال توسعه آنها را فراوری می نمایند. این مساله هم در مورد خاورمیانه صدق می نماید و هم نقاط دیگر دنیا.

لذا، سیاست فعلی چین در خاورمیانه توسعه و رشد بیشتر روابط دیرینه خود با ملت های این منطقه است. چین استانداردهای ایدئولوژیک خود را در مورد شرکای خود اعمال نمی نماید، بلکه رویکرد این کشور نسبت به آنها، رویکرد منطبق با شیوه های توسعه و هنجارهای متمایز اجتماعی و فرهنگی آنهاست. بنابراین پکن می تواند نقشی اساسی در کاهش تنش ها در منطقه ایفا نموده و از اهرم های خوب خود در خاورمیانه برای میانجیگری در اختلافات منطقه ای استفاده کند.

*وزیر امور خارجه چین در سفر اخیر خود به خاورمیانه یک پیشنهاد مبتکرانه پنج ماده ای را برای دستیابی به امنیت و ثبات در خاورمیانه ارائه داده است. این ابتکار را چگونه ارزیابی می کنید؟

پیشنهاد مبتکرانه پنج ماده ای چین در حقیقت بسته حاوی رویکرد جامع این کشور در مورد خاورمیانه است. اولین بخش آن از اصل احترام متقابل دفاع می نماید. مورد دوم، بر اصول برابری و عدالت تاکید دارد. مورد سوم نیز به دنبال دستیابی به عدم اشاعه (هسته ای) است. مورد چهارم بر توسعه مشترک امنیت دسته جمعی تاکید داشته و نهایتاً اصل پنجم این پیشنهاد نیز به دنبال تسریع همکاری در توسعه است. این پنج رکن، عصاره تجربیات چین از تعامل با سایر کشورهای رو به توسعه از زمان پایه گذاری جمهوری خلق چین در هفتاد سال پیش بوده و ستون های سیاست خارجی این کشور را تشکیل می دهند.

*هفته گذشته، ایران و چین به عنوان دو کشور متأثر از تحریم های آمریکا، قرارداد همکاری 25 ساله در جهت تقویت اتحاد مالی - سیاسی بلند مدت خود با یکدیگر به امضا رساندند. به نظر شما، این قرارداد چگونه بر همکاری متقابل دو طرف تأثیر گذار خواهد بود؟ در مورد توسعه خاورمیانه چطور؟

امضای قرارداد 25 ساله همکاری میان ایران و چین، دوستی بلندمدت دو طرف را تحکیم نموده و منجر به حمایت های دو جانبه میان دو کشور متمدن شد. سبقه روابط دو ملت را می توان در دوران باستان جستجو کرد. آنها از پیشینه تاریخی حاصل از ارتباط و سود دو جانبه بهره می برند که مثال واضح آن، موضوع راه ابریشمی است که دو کشور را از دیرباز به یکدیگر متصل نموده است. تأثیرات دوجانبه مالی و فرهنگی از آن موقع به بعد در میان هر دو طرف جریان داشته است. چین و ایران هم افزایی های زیادی داشته و چارچوب مند شدن روابط مالی و سیاسی میان آنها به خوبی به هر دو طرف یاری خواهد نمود. همکاری ایران و چین ثبات خاورمیانه را تقویت نموده و انگیزه ای برای ایجاد پیوستگی، امنیت و توسعه منطقه ای به حساب می آید.

* بعضی از کارشناسان معتقدند که امضای این سند همکاری منجر به شکست هرچه بیشتر فشارهای فزاینده آمریکا علیه دو کشور چین و ایران خواهد شد. نظر شما در این خصوص چیست؟

آمریکا امضای قرارداد میان دشمنان خود را به عنوان یک تهدید علیه هژمونی خود تلقی نموده و تمام کوششش را برای انجام کارشکنی در راستا آن به کار خواهد بست. درست مانند تمام امپریالیست ها، آمریکا نیز بنا بر اصل تفرقه بینداز و حکومت کن حکمرانی می نماید. بیشترین ترس آمریکا از همبستگی و حمایت دوجانبه میان ملت هایی است که زیر یوغ سیطره واشنگتن نمی فرایند. سند همکاری میان ایران و چین به معنی سیلی محکمی به صورت آمریکا بوده و نشانگر این مهم است که نقشه های واشنگتن برای ادامه و حفظ هژمونی منطقه ای و دنیای آمریکا در حال به باد رفتن است.

*به نظر شما چرا قدرت های غربی نسبت به قرارداد امضا شده میان دو کشور دارای حاکمیت مستقل ابراز نگرانی نموده اند؟

غرب طی 500 سال گذشته کوشش مضاعفی برای تحمیل قوانین خود به وسیله تصرفات استعماری و جنگ های امپریالیستی به کار بسته و خود را به چشم قاضی مطلق در مفاهیم آزادی و دموکراسی می بیند. زنگ خطر زمانی برای آنها به صدا در آمد که حس خود خواهی و هیمنه فرهنگی آنها توسط ملت های غیر غربی به چالش کشیده شد که راه خود را رفته و از پذیرش ارزش های فاسد غربی مبتنی بر دورویی و استانداردهای دوگانه آنها امتناع می ورزند. سعی آنها بر این خواهد بود که هر ملتی را که از پذیرش فزونی آنها امتناع ورزد، مرتد جلوه داده و آن را بدنام نمایند.

*نظر شما در مورد تنش های میان آمریکا و چین در دوران ریاست جمهوری جو بایدن چیست؟ آیا این تنش ها در دوران وی تشدید خواهند شد؟

بایدن خواهان یک جنگ سرد بازسازی نشده است. ایدئولوژی نئو لیبرال وی و تعصب وی برای گسترش و تبلیغ آن به سراسر دنیا تفاوتی با گرایش های آنچه قدرت های استعمارگر و امپریالیستی در گذشته داشتند، ندارد. در عمل، خود پسندی های غربی منجر به ایجاد نژاد پرستی و نسل کشی انسان های غیر سفید پوست خواهد شد. بایدن از جنس همان افراد پیشین خود است. آمریکا تنها زمانی دست به ایجاد تغییر در رفتار خود خواهد زد که مجبور به انجام این کار گردد. جنگ رسانه ای تمام عیار آمریکا علیه چین آخرین نفس امپریالیسم این کشور است. خاتمه ایالات متحده مجبور خواهد شد ظهور اجتناب ناپذیر چین را پذیرفته و یاد بگیرد با آن کنار بیاید.